De volgende Richtlijnen en adviezen zijn naar de stand van zaken op 13 maart opgesteld door Peter Molenaar, deskundige infectiepreventie van GGD Amsterdam:


  • De belangrijkste maatregel is juiste uitvoering handhygiëne, zoals tijdens ( na verwijderen van de persoonlijke beschermingsmiddelen) /na de verzorging, contact met de nabestaanden en omgeving, en na verplaatsing en vervoer van de overledene.
  • Draag tijdens de verzorging persoonlijke beschermingsmiddelen als schort met lange mouwen en handschoenen. Een bril en mondneusmasker is niet nodig omdat besmetting voornamelijk plaatsvindt door druppels via hoesten en niezen. Ook als er mogelijk sprake is van luchtverplaatsing uit de mond tijdens de verzorging is dit zo een kleine hoeveelheid lucht met zo weinig kracht dat er geen risico is op besmetting.
  • Er is geen redenen om de overledene niet thuis op te baren, zelfs met de kist open. Natuurlijk moet je het niet stimuleren maar handcontact met de overledene door de nabestaanden kan ook, mits er een handenwasgelegenheid is of handalcohol. Een knuffel op het gelaat, etc. wordt niet geadviseerd.
  • De overledenen kan ook in een uitvaartcentrum opgebaard worden.
  • Nabestaanden hebben vaak nauw contact gehad met de overledene. De GGD zal mogelijk bij de nabestaanden checken of er sprake is van besmetting.
  • Risico op besmetting: het is een nieuw/ onbekend virus maar uit onderzoek bij coronavirussen zien we een korte overleving van enkele uren tot een dag. Alleen bij lage temperaturen en hoge luchtvochtigheid nog wel aanwezig tot 3 dagen, dit is zeer uitzonderlijk. Belangrijker is echter de transmissieweg, dit geschiedt door druppels via hoesten, niezen. Na overlijden zal besmetting dus hoofdzakelijke kunnen plaats vinden door het niet uitvoeren van handhygiëne en het niet dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen.
  • Meestal zal de overledene zijn overleden in een ziekenhuis/ instelling omdat er opname veelal geïndiceerd is. Als dan de overledene wordt opgehaald is het voldoende om dit te doen met de juiste hygiënemaatregelen zoals benoemd bij punt 2.
  • Wel kan in het ziekenhuis sprake zijn dat de overledene nog in een isolatiekamer ligt. Dan dient er worden gehandeld conform het ziekenhuisprotocol. Verdere informatie hierover kunt u navragen bij de verpleging of afdeling infectiepreventie van het ziekenhuis.
  • Bij het aantrekken van de persoonlijke beschermingsmiddelen eerst schort aan, , dan handschoenen waarbij men de handschoenen over de manchet van het schort worden getrokken zodat de polsen worden afgeschermd.
  • Bij uittrekken van de persoonlijke beschermingsmiddelen eerst de handschoenen uit, toepassen handhygiëne, schort uit en vervolgens wederom toepassen handhygiëne.
  • Handen schudden mag met de nabestaanden zolang je handhygiëne maar toepast.
  • Bij ophalen nogmaals uitvoeren van de hygiënemaatregelen, hierbij ook aandacht in de chauffeurscabine. Zorg dat handhygiëne wordt toegepast alvorens men in de auto stapt.
  • Mocht er een indicatie zijn voor desinfectie is alcohol, minimaal 70%, en toegelaten door het CTGB, herkenbaar door een N-nummer voorzien van 5- of 7-cijferig nummer effectief.
  • Veel informatie over het coronavirus kunt u lezen op de website van het RIVM. Voor overige vragen met betrekking tot het corona-virus kunt u contact opnemen met de GGD in uw regio.